Veerpoort
Geschiedenis Leerdam
De geschiedenis van Leerdam laat zich misschien het beste samenvatten aan de hand van een aantal jaartallen.
12e eeuw
Ontginning van het gebied ten noorden van de Linge. Het veenriviertje de Leede mondde ter hoogte van het huidige Leerdam uit in de Linge. Een dammetje in de Leede voorkwam dat water vanuit de Linge, terugstroomde de polder in: Leederdam. Hier ontstond Leerdam. Het gebied werd bestuurd door de Heren van Arkel.
1382
Leerdam wordt stad door de verlening van stadsrechten door Otto van Arkel. De ommuring van de stad wordt gebouwd alsmede de stadspoorten
1401-1412
De Heren van Arkel verliezen de Arkelse oorlog en ook Leerdam gaat deel uitmaken van het Graafschap Holland.
1498
Leerdam wordt een zelfstandig Graafschap. Frederik van Egmond wordt de eerste graaf
1551
Willem van Oranje trouwt met Anna van Egmond en wordt daarmee graaf van Leerdam
1574
Leerdam wordt ingenomen door de Spanjaarden nadat het kasteel op de muren bij de Veerpoort kapot is geschoten. Gouden eeuw breekt aan; ook voor Leerdam.
1862
De gemeenteraad besluit om de stadsmuren en de stadpoorten te slopen. Poorten en muren raken vervallen en de gemeente heeft geen geld om onderhoud te plegen. Daarnaast worden de poorten te klein voor het verkeer en staan de muren in de weg voor stadsuitbreiding.
De zuidelijke stadsmuur bleef echter wel bestaan, want zij vervulde (en vervult) nog steeds de waterkerende functie van de Linge.
De Veerpoort
De Veerpoort was de westelijke toegang tot de stad. De Veerpoort werd in 1863 gesloopt. Naast de poort staat het nog steeds bestaande Poorthuis en daarnaast het Veerhuis. Op het Poorthuis bevindt zich het lichtornament van de Veerpoort.
Beeldende Lichtornamenten van Han Goan Lim
De lichtornamenten zijn in 1995 aangebracht. Zij gaan over de geschiedenis van Leerdam en over de Glasindustrie. Han Goan vond inspiratie uit traditionele glaswerken, uit het mozaïek, het medaillon en de caleidoscoop. Bedoeling van hem is om een relatie te leggen tussen cultuurhistorie enerzijds en de tijd van nu anderzijds. De opbouw is gelaagd en bestaat uit neon achter gekleurd glas. Het neon heeft drie of vier kleuren (rood, blauw, groen en oranjerood). De combinatie geeft diepte en geeft telkens weer een andere beleving vanuit een andere hoek. De ruitjes meten 10×10 cm. Er is gebruik gemaakt van “antiekglas”, authentiek en handgemaakt. Hoewel dat niet overal opgaat, ondersteunt het ornament de identiteit van de plek. Het ornament over de Veerpoort staat bijvoorbeeld op de plek waar vroeger de Veerpoort stond.
De Glasfabrieken in Leerdam
Leerdam heeft een rijke glashistorie die zich aan de hand van jaartallen grofweg laat samenvatten in de volgende markante momenten:
1765
Start van de glasproductie in Leerdam door de zes gebroeders Pilgram uit Duitsland
1878
Start van de tafel- en gebruiksglasproductie in Leerdam
1912
Cochius directeur van de Glasfabriek.
Deze bevlogen en ambitieuze fabrieksdirecteur Marijn Cochius (1874-1938) bestuurde de Glasfabriek Leerdam van 1912 tot 1933 en veranderde het Nederlandse glaslandschap. Hij nodigde (vanaf 1915) kunstenaars en architecten uit voor moderne, vernieuwende ontwerpen. En dat waren niet de minsten. Nederlandse architecten zoals Karel de Bazel en H.P. Berlage, maar ook de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright. Ze deelden de droom van Cochius om goed ontworpen en betaalbaar glaswerk te ontwerpen voor een groot publiek. Er werden prachtige ontwerpen gemaakt. Enkele design klassiekers zelfs.
Nu
Op dit moment zijn er nog twee fabrieken (in Amerikaanse handen): Owens Illinois (flessen) en Libbey (gebruiksglas).